Hoe jouw gadgets je bespioneren, zelfs in slaapstand

Smartphones, fitness-trackers en slimme speakers zijn niet meer weg te denken uit ons leven. Maar wist je dat deze apparaten, zelfs in slaapstand, continu gegevens over je verzamelen? Van je locatie en slaapgewoonten tot je zoekgedrag en gesprekken: jouw gadgets weten meer over je dan je denkt. In dit artikel leggen we uit welke data slimme apparaten verzamelen, welke risico’s dit met zich meebrengt en hoe je je privacy kunt beschermen. Neem de controle terug over je digitale voetafdruk!

Wat verzamelen jouw slimme apparaten?

Slimme apparaten, zoals fitness-trackers, slimme speakers en browsers, zijn ontworpen om je leven gemakkelijker te maken. Maar ze zijn ook een bron van data-analyse, zelfs als je denkt dat ze “slapen”. Dit is wat ze verzamelen:

Fitness-trackers

• Biometrische gegevens: Hartslag, slaappatronen, stappen en calorieverbruik.
• Geolocatie: Je looproutes of sportsessies worden vaak opgeslagen, soms met gedetailleerde gps-data.
• Risico’s: Deze gegevens vallen niet onder medische privacywetten zoals HIPAA, waardoor ze gemakkelijker gedeeld kunnen worden met derden. Een voorbeeld is de Strava-kaart uit 2018, die per ongeluk militaire bases onthulde door looproutes van soldaten te publiceren.

Slimme speakers

• Spraakopnames: Apparaten zoals Amazon Echo luisteren naar activeringscommando’s (zoals “Alexa”), maar kunnen ook per ongeluk privégesprekken opnemen, zelfs in slaapstand.
• Cloudopslag: Vanaf 28 maart 2025 slaat Amazon alle spraakopnames van Echo-apparaten automatisch op in de cloud, zonder optie om dit uit te schakelen.
• Risico’s: Deze opnames kunnen worden gebruikt voor gepersonaliseerde advertenties of gedeeld met derden, zoals marketingbureaus of overheden.

Browsers en apps

• Surfgedrag: Websites gebruiken cookies en trackingpixels om je kliks, zoekopdrachten en zelfs de tijd die je op een pagina doorbrengt te volgen. Eén website kan honderden trackers op je apparaat plaatsen.
• Sociale media: Platforms zoals Instagram en TikTok verzamelen je likes, reacties en de tijd die je aan elke post besteedt om gedetailleerde digitale profielen te maken.
• Risico’s: Deze gegevens worden vaak verkocht aan adverteerders of zelfs overheden, zoals bedrijven als Palantir doen voor data-analyse.

Zelfs in slaapstand blijven veel apparaten actief. Ze luisteren naar spraakcommando’s, volgen je locatie of synchroniseren gegevens naar de cloud, vaak zonder dat je het merkt.

Waarom is dit een probleem?

De verzamelde gegevens worden gebruikt om AI-systemen te verbeteren, zoals generatieve AI (bijv. ChatGPT) en voorspellende algoritmes op sociale media. Maar dit gaat ten koste van je privacy:

• Gebrek aan regulering: Veel verzamelde gegevens, zoals die van fitness-trackers, vallen niet onder strenge privacywetten, waardoor bedrijven ze vrij kunnen delen.
• Onbedoelde lekken: Toevallige opnames of datalekken, zoals bij Google’s spraakassistent in 2019, kunnen gevoelige informatie blootleggen, zoals adressen of privégesprekken.
• Overheidsgebruik: Sommige bedrijven werken samen met overheden om uitgebreide profielen van burgers te maken, vaak zonder hun medeweten.

Hoe bescherm je je privacy?

Je hoeft je slimme apparaten niet weg te gooien om je privacy te beschermen. Met deze praktische stappen kun je je digitale voetafdruk verkleinen:

1. Beperk dataverzameling

• Schakel microfoons uit: Zet de microfoon van je slimme speaker uit wanneer je hem niet gebruikt. Controleer de fysieke mute-knop of trek de stekker eruit.
• Gebruik privacyvriendelijke browsers: Kies voor browsers zoals Mozilla Firefox of Brave, die trackers blokkeren en je surfgedrag beter beschermen. Firefox biedt bijvoorbeeld een “Strikte” modus om trackers agressief te blokkeren, terwijl Brave standaard advertenties uitschakelt.
• Kies voor Tor Browser: Voor maximale anonimiteit gebruikt Tor Browser de Tor-netwerk om je verkeer te versleutelen en je identiteit te verbergen.

2. Lees de kleine lettertjes

• Controleer privacyvoorwaarden: Hoewel ze vaak ingewikkeld zijn, geven ze inzicht in welke gegevens worden verzameld en hoe ze worden gebruikt.
• Weiger onnodige toestemmingen: Geef apps geen toegang tot je microfoon, camera of locatie als dat niet nodig is voor hun functie.

3. Minimaliseer je digitale voetafdruk

• Gebruik DuckDuckGo: Deze zoekmachine slaat je zoekopdrachten niet op, in tegenstelling tot Google of Bing.
• Verwijder onnodige apps: Apps die je zelden gebruikt, kunnen nog steeds gegevens verzamelen. Check regelmatig je app-lijst en verwijder verdachte of overbodige apps.
• Schakel locatiediensten uit: Zet gps uit op je fitness-tracker of smartphone wanneer je het niet nodig hebt.

4. Wees alert op verdachte activiteit

• Controleer je apparaat: Als je smartphone warm wordt in stand-by, spontaan oplicht of vreemde berichten toont, kan dit wijzen op spionagesoftware. Installeer een betrouwbare antivirus-app om je apparaat te scannen.
• Update je software: Regelmatige updates patchen beveiligingslekken die hackers kunnen misbruiken.

Neem de controle over je gegevens

In een wereld waar data de nieuwe valuta is, veranderen slimme apparaten je in een bron van informatie, zelfs als ze in slaapstand zijn. Door bewust om te gaan met je gadgets en apps kun je je privacy beschermen. Schakel microfoons uit, gebruik veilige browsers en wees kritisch op wat je deelt. Begin vandaag nog met deze stappen en word de baas over je eigen digitale voetafdruk!