Tips om Ademhalingsziekten te Voorkomen in de Winter van 2025

Met de komst van de koude maanden neemt de verspreiding van ademhalingsvirussen toe, zoals blijkt uit recente epidemiologische gegevens. Tussen januari en mei 2025 werden meer dan 315.000 gevallen van griepachtige aandoeningen, 45.096 gevallen van longontsteking en 27.528 diagnoses van bronchiolitis bij kinderen onder de twee jaar gemeld. Deze cijfers tonen een stijgende trend sinds half maart, met een uitbraakniveau vanaf week 12. Dit artikel biedt praktische tips om ademhalingsziekten zoals griep, bronchiolitis, longontsteking en bronchitis te voorkomen, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen zoals kinderen, ouderen en mensen met chronische aandoeningen.

Waarom Ademhalingsziekten Toenemen in de Winter

De winter brengt niet alleen kou, maar ook factoren die virussen helpen verspreiden: verblijf in slecht geventileerde ruimtes, droge lucht en verzwakte afweer door lage temperaturen. Deze omstandigheden bevorderen de circulatie van virussen zoals influenza, het respiratoir syncytieel virus (VSR) en rinovirussen, die ziekten veroorzaken variërend van een simpele verkoudheid tot ernstige longontsteking.

Veelvoorkomende Ademhalingsziekten in de Winter

Hieronder een overzicht van de meest voorkomende ademhalingsziekten in de koude seizoenen, hun symptomen en risicogroepen:

• Verkoudheid: Veroorzaakt door rinovirussen, met symptomen zoals neusverstopping, niezen, lichte hoest en keelpijn. Meestal mild en zelflimiterend binnen enkele dagen met rust en hydratatie.
• Griep (Influenza): Begint plots met hoge koorts, spierpijn, droge hoest, rillingen en vermoeidheid. Kan leiden tot complicaties zoals longontsteking, vooral bij ouderen, zwangere vrouwen en mensen met chronische ziekten. Jaarlijkse vaccinatie is essentieel.
• Bronchiolitis: Vooral bij kinderen onder twee jaar, veroorzaakt door VSR. Begint als een verkoudheid, maar kan overgaan in ademhalingsmoeilijkheden. Het is een belangrijke oorzaak van ziekenhuisopnames bij jonge kinderen. Er is een VSR-vaccin beschikbaar voor zwangere vrouwen (tussen week 32-36) om pasgeborenen te beschermen.
• Longontsteking: Een ernstige longinfectie met aanhoudende koorts, hoest met slijm, pijn op de borst en ademhalingsproblemen. Vooral gevaarlijk voor 60-plussers. Vaccinatie tegen pneumokokken is cruciaal.
• Bronchitis: Ontsteking van de bronchiën, met aanhoudende hoest, slijm en kortademigheid. Kan viraal of bacterieel zijn en is riskanter bij mensen met astma of COPD.
• Astma: Treft miljoenen mensen. Koude lucht en virussen verergeren aanvallen. Symptoombeheersing is essentieel om opnames te voorkomen.
• COPD: Een chronische longaandoening, vaak onopgemerkt tot latere stadia. Gerelateerd aan roken en verergerd door infecties. Vaccinaties tegen griep en pneumokokken zijn aanbevolen.

Praktische Tips om Ademhalingsziekten te Voorkomen

Naast het volgen van een nationaal vaccinatieschema, zijn er eenvoudige maatregelen die de verspreiding van virussen verminderen. Hier zijn de belangrijkste aanbevelingen:

1. Was je handen regelmatig: Gebruik water en zeep na thuiskomst, voor het koken of eten, en na toiletbezoek. Dit verwijdert virussen van oppervlakken zoals deurklinken of geld.
2. Ventileer ruimtes dagelijks: Open ramen minstens 10 minuten per dag, zelfs bij koud weer, om frisse lucht binnen te laten en virussen te verdunnen.
3. Vermijd contact met zieke mensen: Houd afstand van mensen met ademhalingssymptomen, vooral als je samenwoont met baby’s, ouderen of immuungecompromitteerde personen.
4. Deel geen persoonlijke spullen: Gebruik geen gedeelde glazen, bestek of andere persoonlijke items om overdracht van virussen te voorkomen.
5. Hoest of nies in je elleboog: Bedek je mond en neus met de binnenkant van je elleboog of een wegwerptissue om druppeltjes te beperken. Gooi tissues direct weg.
6. Vermijd onveilige verwarming: Gebruik geen kachels, ovens of fornuizen als verwarming. Deze kunnen koolmonoxidevergiftiging veroorzaken of schimmelgroei bevorderen door vocht.
7. Zelfmedicatie vermijden: Gebruik geen siropen, antibiotica of huismiddeltjes zonder medisch advies. Deze kunnen symptomen maskeren of verergeren.
8. Rook niet in afgesloten ruimtes: Tabaksrook beschadigt de luchtwegen en verhoogt de kans op infecties. Vermijd ook meeroken.
9. Reinig contactoppervlakken: Desinfecteer regelmatig deurklinken, tafels en mobiele telefoons met verdunde alcohol of reinigingsmiddelen.

Vaccinatie: Een Essentiële Stap

Vaccinatie blijft de meest effectieve manier om ernstige complicaties te voorkomen. Een nationaal vaccinatieschema beveelt aan:

• Griepvaccin: Jaarlijks voor kinderen van 6-24 maanden (twee doses als het hun eerste vaccinatie is), 65-plussers, zwangere vrouwen, kraamvrouwen (tot 10 dagen na bevalling), mensen met chronische ziekten en zorgpersoneel.
• Pneumokokkenvaccin: Voor baby’s (op 2, 4 en 12 maanden) en 65-plussers om longontsteking te voorkomen.
• VSR-vaccin: Voor zwangere vrouwen tussen week 32-36 om pasgeborenen te beschermen tegen bronchiolitis.
• COVID-19-vaccin: Voltooi de aanbevolen doses, vooral voor risicogroepen, hoewel de circulatie in 2025 laag is.

Vaccins zijn gratis beschikbaar in openbare gezondheidscentra.

Wanneer een Arts Raadplegen

Het is belangrijk om te weten wanneer medische hulp nodig is om complicaties te voorkomen. Neem contact op met een arts bij:

• Koorts boven 38°C die langer dan 48 uur aanhoudt.
• Intense keelpijn die niet verbetert met gewone pijnstillers.
• Hoest met ademhalingsmoeilijkheden of piepende ademhaling.
• Opvallende vermoeidheid, gebrek aan eetlust of slaapproblemen, vooral bij jonge kinderen.
• Ademhalingssymptomen bij mensen met chronische aandoeningen.

Milde symptomen zoals neusverstopping of keelpijn zonder koorts kunnen meestal thuis worden behandeld met rust en hydratatie. Blijf minstens vijf dagen uit de buurt van anderen en 24 uur na het verdwijnen van koorts thuis.

Bescherm Jezelf en Anderen

Ademhalingsziekten zijn een jaarlijkse uitdaging in de winter, maar met de juiste preventiemaatregelen kun je het risico aanzienlijk verlagen. Vaccinatie, handhygiëne, ventilatie en tijdig medisch advies zijn cruciale hulpmiddelen om gezond te blijven. Door deze eenvoudige gewoonten te adopteren, bescherm je niet alleen jezelf, maar ook de meest kwetsbare mensen om je heen. Maak van preventie een prioriteit en doorloop de winter van 2025 zonder complicaties.